Tussen 2010 en 2018 is het percentage personen met een chronische ziekte gestegen van 23,7% tot 24,9%. Chronische ziekten, zoals hypertensie of diabetes, wegen steeds zwaarder op de gezondheidsuitgaven. De door het RIZIV vergoede geneeskundige verzorging voor chronisch zieken zijn gestegen van 67,4% naar 70,4% van de totale uitgaven voor gezondheidsuitgaven. De kans op een chronische aandoening neemt toe met de leeftijd. Meer dan 6 op de 10 mensen in de leeftijd van 60 tot 79 jaar hebben minstens één chronische ziekte, terwijl dit cijfer stijgt tot 8 op de 10 voor mensen ouder dan 80 jaar, als gevolg van de aanwezigheid van verschillende chronische ziekten (co-morbiditeiten). De gemiddelde jaarlijkse uitgaven voor gezondheidszorg ten laste van de sociale zekerheid voor mensen met een chronische ziekte zijn 7 keer hoger dan die voor mensen zonder chronische ziekte.

Nut van teleconsultaties

Het is cruciaal dat de zorg voor een chronisch zieke persoon gewaarborgd blijft. De gezondheidscrisis heeft geleid tot een grote toename van teleconsultaties, die zeer nuttig zijn geweest voor de follow-up van de patiënten en als aanvulling op het bezoek aan de arts. Uit onze administratieve gegevens blijkt dat 4 van de 10 (39%) chronisch zieken gebruik hebben gemaakt van ten minste één zorgverstrekking op afstand, vergeleken met 17% van de mensen zonder chronische ziekte. Pandemie of niet, chronisch zieke patiënten moeten worden aangemoedigd om de beschikbare tools te gebruiken om de grootst mogelijke continuïteit van de zorg te waarborgen. De Onafhankelijke Ziekenfondsen en de medische en farmaceutische vakbondsvertegenwoordigingen bevelen daarom aan dat chronische patiënten een elektronisch globaal medisch dossier (eGMD) hebben bij hun behandelende arts en dat zij hun toestemming geven om gezondheidsgegevens in hun medisch dossier te delen.

Chronische ziekten en Covid-19

Bijna driekwart (73%) van de patiënten die in het ziekenhuis zijn opgenomen voor een Covid-19-infectie had ten minste één bestaand gezondheidsprobleem (co-morbiditeit), vooral problemen zoals hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en diabetes. Verschillende wetenschappelijke bronnen, waaronder de gegevens van Sciensano, bevestigen inderdaad dat de aanwezigheid van chronische ziekten leidt tot een hoger risico op het ontwikkelen van een ernstige vorm van Covid-19 en overlijden.

Investeren in preventie

Het is duidelijk voor de Onafhankelijke Ziekenfondsen dat de prioriteit van de bevoegde instanties moet liggen in het investeren in preventie. In ons land bedraagt het budget voor preventie 2,2 procent van de totale uitgaven voor de gezondheid, terwijl het Europese gemiddelde 3 procent bedraagt. Dit gaat hand in hand met het verbeteren van de levensomstandigheden in alle levensfasen door het bevorderen van de gezondheid op school, het stimuleren van gezond eten en bewegen, het waarborgen van een gezonde leefomgeving en het handhaven van goede werkomstandigheden, ... Het gebruik van het elektronisch globaal medisch dossier is een andere manier om te zorgen voor een betere preventieve context voor chronisch zieken.

"Vandaar het belang van een betere integratie van de verzorging gebaseerd op de doelstellingen van de chronisch zieke persoon", benadrukt Jean Macq, professor in de volksgezondheid (UCLouvain).

"Een van de belangrijkste uitdagingen bij de ondersteuning van mensen met een chronische ziekte is het beter integreren van hun zorg in hun levensloop. Dit betekent het versterken van de band tussen curatieve zorg, preventie en promotie, maar ook het verbeteren van de transitie tussen verschillende zorgverleners en verzorginstellingen (thuis of in het ziekenhuis). Dit wordt vergemakkelijkt in geïntegreerde verzorgings- en ondersteuningssystemen die de acties van de verschillende zorg- en ondersteuningsactoren in een gebied coördineren. De inspanningen die in België zijn gestart om deze systemen te ontwikkelen in het kader van het plan voor chronische ziekten (geïntegreerde zorg voor een betere gezondheid), moeten worden voortgezet".