De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) luidt de noodklok. Ongeveer een maand na het eerste geval in Europa zijn meer dan 1000 gevallen van apenpokken, een uit Afrika afkomstige zoönose met soortgelijke symptomen als pokken (maar minder ernstig), bevestigd in 29 landen waar het virus normaliter niet endemisch is. De zwaarst getroffen landen zijn het VK, Spanje en Portugal. De meeste mensen die wereldwijd besmet raken, zijn mannen die seksuele contacten hebben met mannen (MSM).

Voor de WHO bestaat er nu een "reëel" risico dat het virus buiten Afrika endemisch zal worden, met name in het geval van retro zoönose, d.w.z. als mensen, die het virus dragen, dieren besmetten die het plaatselijke reservoir van het virus zouden worden. De directeur-generaal van het VN-orgaan, Dr. Thedros Ghebreyesus, zei woensdag tijdens een toespraak over de situatie dat "dit scenario kan worden vermeden" als de momenteel getroffen landen zichzelf de middelen geven "om alle gevallen en contactgevallen te identificeren, deze uitbraak onder controle te krijgen en besmetting te voorkomen".

Hij zei dat het meer dan waarschijnlijk was dat het virus in feite al in april stilletjes in Europa had gecirculeerd, zonder ontdekt te zijn.

Hoe zit het met vaccinatie?

In dit stadium beveelt de WHO "geen massavaccinatie aan", aldus Dr. Ghebreyesus, die aangaf dat zijn teams momenteel nagaan welke vaccinvoorraden beschikbaar zijn en wat de productiecapaciteit van de fabrikanten is.

Hoewel er tot nu toe geen sterfgevallen buiten Afrika zijn gemeld, zei de voormalige Ethiopische minister dat hij "bijzonder bezorgd was over de risico's van dit virus voor kwetsbare groepen, waaronder kinderen en zwangere vrouwen".

Hij wees er ook op dat de ziekte in 2022 al aan 66 mensen het leven had gekost in delen van Afrika waar het virus gewoonlijk circuleert en dat deze landen "dezelfde aandacht en zorg verdienen als de westerse landen".

West-Afrikaanse variant

De plotselinge verschijning van het virus in het Westen, terwijl gevallen buiten Afrika uiterst zeldzaam zijn, roept vragen op bij epidemiologen en virologen. Portugese wetenschappers hebben kunnen vaststellen dat de stam die momenteel in Europa circuleert, overeenkomt met de West-Afrikaanse variant, die minder ziekteverwekkend is dan de Centraal-Afrikaanse variant.

Er zijn echter ongeveer 40 mutaties in dit virus vastgesteld, meer dan men zou verwachten. "Het is een groot DNA-virus met in theorie een zeer lage mutatiesnelheid," verklaart Antoine Gessain, een professor aan het Pasteur Instituut. Kunnen deze mutaties het vermogen van het virus tot overdracht van mens op mens hebben vergroot? Dat is op dit moment onmogelijk te zeggen.