Het is al lang bekend dat slaap belangrijk is voor het geheugen. Meer recent heeft onderzoek gesuggereerd dat slaap kan bijdragen tot de evolutie van de veranderingen in de hersenstructuur die leiden tot de ziekte van Alzheimer. Slaap is betrokken bij de eliminatie van restfuncties van de hersenen, waaronder de eiwitten waarvan wordt aangenomen dat ze aan de ziekte van Alzheimer ten grondslag liggen. De ophoping van deze eiwitten (beta Amyloid en Tau) verstoort op zijn beurt de slaap in een bidirectionele relatie.

Onderzoekers van het Centre de Recherche du Cyclotron/In Vivo Imaging  van het Instituut GIGA  van de ULiège (GIGA-CRC-IVI) hebben zojuist aangetoond dat het samenvallen van hersenoscillaties tijdens de slaap verband houdt met de vroege opeenhoping van amyloïd bèta-eiwit in de hersenen en met het geheugen. Slaapspoeltjes en langzame golven zijn de twee dominante soorten oscillaties in de "langzame golf"-slaap, die ongeveer 70% van de totale slaaptijd uitmaakt. Beide oscillaties zijn betrokken bij de functies van slaapherstel en geheugenstolling. Het team van Dr. Gilles Vandewalle, onderzoeker bij het FNRS, en zijn collega's van het GIGA-CRC-IVI hebben zojuist aangetoond dat de precieze koppeling van spindels en langzame golven verandert wanneer het amyloïde beta-eiwit zich begint op te stapelen bij mensen van 50 tot 70 jaar zonder cognitieve problemen. Als de spindels te vroeg op de langzame golven komen, is dat een aanwijzing dat er meer amyloïde-eiwit in de hersenen aanwezig is. De resultaten wijzen er ook op dat als de spindels te vroeg op de langzame golven aankomen, de geheugenprestaties van de vrijwilligers die 2 jaar later worden gemeten, slechter zullen zijn. Deze koppeling heeft daarom een voorspellende waarde voor de cognitieve toekomst van een individu en zou daarom kunnen bijdragen tot pathologische veroudering.

"De geneeskunde staat nog steeds grotendeels machteloos als het gaat om de ziekte van Alzheimer, waarvoor geen genezende oplossing bestaat. Het is echter bekend dat de processen die tot deze ziekte leiden, d.w.z. de opeenhoping van "toxische" eiwitten voor de hersenen en het verlies van synapsen, tientallen jaren voor het begin van de symptomen beginnen. De uitdaging van de huidige klinische studies bestaat er dan ook in om bij risicopersonen, die zo vroeg mogelijk voor de ziekte worden opgespoord, te testen of een geneesmiddel of gedragsinterventie het begin van de symptomen kan voorkomen of uitstellen," legt Gilles Vandewalle uit.

Het GIGA-CRC-IVI-onderzoek, uitgevoerd in samenwerking met onderzoekers van de Universiteit van Montreal en gepubliceerd in het prestigieuze tijdschrift eLife, werpt een nieuw licht op het verband tussen slaap, cognitie en de ziekte van Alzheimer. Hierdoor zouden personen die het risico lopen de ziekte te ontwikkelen, vroegtijdig kunnen worden opgespoord, in klinische projecten kunnen worden opgenomen en uiteindelijk beter kunnen worden beheerd om de ziekte te voorkomen of uit te stellen. Verder onderzoek zal uitwijzen of het verbeteren van de slaapkwaliteit kan helpen dit proces te vertragen of zelfs om te keren.

Ref: 

Timely coupling of sleep spindles and slow waves is linked to early amyloid-β burden and predicts memory decline, Daphne Chylinski1, Maxime Van Egroo1, Justinas Narbutas1,2, Vincenzo Muto1, Mohamed A. Bahri1, Christian Berthomier3, Eric Salmon1,2,4, Christine Bastin1,2, Christophe Phillips1,5, Fabienne Collette1,2, Pierre Maquet1,4, Julie Carrier6, Jean Marc Lina6, & Gilles Vandewalle1*, eLife – Tue May 31st 2022

--