Werelddag zonder tabak: laten we voedsel verbouwen, geen tabak
Afbeelding
De Werelddag zonder tabak wordt elk jaar op 31 mei gevierd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Elke minuut steken tien miljoen rokers een sigaret op en sterven 15 mensen als gevolg van tabak.
Voor de Werelddag zonder tabak roept de WHO de landbouwer op eetbare gewassen te verbouwen in plaats van tabaksplanten, om de voedselzekerheid te vergroten. Zij wijst erop dat in Afrika het areaal voor dit gewas in 15 jaar tijd met bijna 20% is toegenomen.
Voor de Werelddag zonder tabak roept de WHO de landbouwer op eetbare gewassen te verbouwen in plaats van tabaksplanten, om de voedselzekerheid te vergroten. Zij wijst erop dat in Afrika het areaal voor dit gewas in 15 jaar tijd met bijna 20% is toegenomen.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en The Tobacco Atlas schatten dat meer dan een miljard van de acht miljard mensen in de wereld rookt. Elk jaar verbruiken zij meer dan 5 000 miljard sigaretten, volgens The Tobacco Atlas, een informatiecentrum voor tabak dat wordt beheerd door de Amerikaanse NGO Vital Strategies en de Universiteit van Illinois in Chicago.
Het percentage rokers daalt al enkele jaren, dankzij antirookmaatregelen van regeringen, zoals belastingverhogingen, en ook dankzij de recente opkomst van elektronische sigaretten. In 2000 rookte een derde van de wereldbevolking boven de 15 jaar. Dit percentage is nu gedaald tot bijna 20%.
Gevolgen voor de gezondheid en de planeet
Tabak is de belangrijkste vermijdbare doodsoorzaak: wereldwijd sterft elke vier seconden iemand door roken. Actief of passief roken kostte in 2019 bijna negen miljoen mensen het leven (Global Burden of Disease studie gepubliceerd in The Lancet in 2021).
Kanker, vooral van de longen, hartaanvallen, beroertes en ademhalingsproblemen zoals COPD (chronic obstructive pulmonary disease) zijn de belangrijkste ziekten die met roken in verband worden gebracht. Massaal roken kan in de eerste helft van de 21e eeuw aan 450 miljoen mensen het leven kosten: het slokt 6% van de wereldwijde gezondheidsuitgaven op (studie gecoördineerd door de WHO, in 2018 gepubliceerd in het tijdschrift Tobacco Control).
Sigaretten schaden ook de planeet: de productie en consumptie van tabak stoot 84 miljoen ton CO2 per jaar uit, wat overeenkomt met een vijfde van de vervuiling door commerciële vliegtuigen (cijfer van de WHO). Elk jaar wordt bijna een miljoen ton sigarettenpeuken weggegooid, samen met hun niet-afbreekbare filters van celluloseacetaat. Voor de tabaksteelt is jaarlijks 22 miljard ton water nodig en de tabaksindustrie produceert 25 miljoen ton vast afval.
Een industrie in het gedrang?
Is de wereld van de sigarettenfabrikanten op de teleurgang door de geleidelijke daling van de tabaksconsumptie sinds 2012? Niets is minder zeker, stelt The Tabacco Atlas. In rijke landen heeft deze machtige industrie zich gediversifieerd naar alternatieve producten, voornamelijk elektronische sigaretten. In midden- en lage-inkomenslanden zetten de grote tabaksgroepen hun "agressieve" prijsbeleid voort en geven ze enorme bedragen uit om antirookmaatregelen te bestrijden. Twee Amerikaanse economische analysebureaus voorspellen voor de komende vijf tot acht jaar een jaarlijkse stijging van ongeveer 2,5% van de totale omzet van de sector, die in 2023 940 miljard dollar (ongeveer 8,8 miljard euro) waard zal zijn.