Het TBE-virus is in opmars. Stijgende temperaturen en zachtere winters verlengen het tekenseizoen en versnellen de levenscyclus van de teek. De ziekte is nu in 27 Europese landen bevestigd. Meer dan de helft van de mensen die met het TBE-virus besmet zijn, zijn 1 tot 2 weken na een tekenbeet niet ziek of ontwikkelen slechts milde symptomen. Er zijn twee fasen bij mensen die symptomen ontwikkelen. In de eerste fase treden griepachtige verschijnselen op, zoals koorts, spierpijn en hoofdpijn. Bij een derde van deze groep patiënten volgt, na een tijdelijke en asymptomatische periode, een tweede fase. In deze fase dringt het virus het zenuwstelsel binnen en veroorzaakt ontsteking van de hersenen, het hersenvlies en/of het ruggenmerg, wat kan leiden tot neurologische verschijnselen als verlamming, epilepsie, aandacht stoornissen en soms zelfs coma. Bij 10% van de patiënten met neurologische symptomen kan de ziekte gevolgen op lange termijn hebben.

In tegenstelling tot de ziekte van Lyme vindt de overdracht van het tekenencefalitisvirus onmiddellijk na de beet plaats en aangezien het om een virus gaat, kan de infectie niet met antibiotica worden behandeld.

"Het idee dat Arbo virussen alleen in afgelegen tropische gebieden voorkomen is onjuist. Reizigers en huisartsen moeten bewust worden gemaakt van deze ziekte en de preventie ervan. Nu iedereen weer kan reizen, is het belangrijk om na te denken over voorzorgsmaatregelen en bewust na te gaan of de nodige vaccinaties in orde zijn als men op reis gaat, zelfs in Europa", zegt dr. Marjan Van Esbroeck, hoofd van het klinisch referentielaboratorium van het Instituut voor Tropische Geneeskunde. "Aangezien er in bepaalde gebieden van onze buurlanden (de Elzas en Zuid-Duitsland) een verhoogd risico op door teken overgedragen encefalitis kan bestaan, heeft de Belgische regering richtsnoeren opgesteld voor reizigers naar deze gebieden. Tot op heden zijn er in België geen risicogebieden vastgesteld, hoewel er enkele gevallen van besmetting zijn gemeld. Artsen moeten daarom tekenencefalitis (TBE) opnemen in hun differentiële diagnose van onverklaarbare neurologische verschijnselen, zelfs bij mensen zonder reisgeschiedenis.

Preventie bij reizigers

De Hoge Gezondheidsraad en het Instituut voor Tropische Geneeskunde bevelen aan in endemische bosgebieden een lange broek en hoge schoenen te dragen, de broek in de sokken te stoppen en een T-shirt met lange mouwen of een trui te dragen. Insectensprays zijn ook nuttig, mits ze regelmatig en in de juiste dosering worden gebruikt. Teken zijn minder gevoelig voor sprays dan muggen, zodat hogere concentraties belangrijk zijn voor de preventie van tekenbeten. Bovendien bevelen artsen vaccinatie aan voor reizigers die tijdens het tekenseizoen (lente, zomer en herfst) buitenactiviteiten (wandelen, kamperen, bergsporten, enz.) ontplooien in bosrijke gebieden van regio's waar tekenencefalitis veel voorkomt.

Om het risico op door teken overgebrachte ziekten beter in te schatten, is er een online-risicotest waarmee reizigers in drie korte vragen hun bestemming kunnen nagaan. De websites  tekenvaccinatie.be en  Wanda.be geven ook meer informatie over het virus.