De zuurzak is een therapeutisch doelwit voor de gastro-oesofageale refluxziekte (GERD)

Afbeelding
reflux
Een gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) is een veel voorkomende aandoening in de Westerse landen, met bijna 20% van de patiënten die symptomen van regurgitatie, reflux of beide vertonen. De rol van de zuurzak en de gevolgen ervan lijken tegenwoordig goed bewezen in het ziekteproces. Bij patiënten met reflux migreert de zuurzak naar de slokdarm om in de distale slokdarm een zure film te vormen, vooral in rugligging en bij hiatus hernia. Protonpompremmers (PPI's) verlagen de zuurgraad van het zakje, terwijl alginaten het zakje naar de distale maag verplaatsen.

Wat is de zuurzak of acid pocket?

De zuurzak werd voor het eerst vermeld in 2001 door Fletcher en collega's in een artikel in de Gastro-enterology. De auteurs merkten op dat de pH van de slokdarm soms lager (d.w.z. zuurder) was dan die van de maag en zochten naar een verklaring. Verschillende studies geven aan dat er een zone van zure pH (1,6) grenst aan de slokdarm-gastrische kruising na de maaltijd, terwijl de intra gastrische pH tegelijkertijd 4,4 was. Deze zuurzak vormt zich na de maaltijd bij zowel gezonde personen als bij GERD-patiënten, waarschijnlijk omdat de proximale maag na de maaltijd iets samentrekt en als voedselopslagplaats dient, terwijl het distale deel van de maag het voedsel roert, vermengt met zuur en in de pylorus stuwt. De zuurzak verschijnt ongeveer 15 minuten na de maaltijd, wordt steeds zuurder gedurende 45 minuten en houdt ongeveer 90 minuten aan.

Wat zijn de gevolgen voor de GERD-patiënt?

Er zijn verschillen in de grootte en locatie van de zuurzak waargenomen tussen gezonde proefpersonen en GERD-patiënten. Een mogelijke verklaring voor deze bevinding is dat GERD-patiënten meestal een hernia hebben, wat betekent dat de maag (en dus de verbinding van de slokdarm en de maag) zich verder in de borstholte bevindt, waarbij ook de zuurzak zich in de borstholte plaatst, boven het diafragma. Hierdoor gaat de beschermende werking van het membraan tegen reflux verloren, wat leidt tot een groter risico op zure reflux in de slokdarm bij het openen van de sluitspier.

Welke behandeling ?

De behandeling van GERD berust vooral op protonpompremmers en maagzuurremmers. De zuurzak blijft bestaan met de PPI's, maar de pH-waarde wordt verhoogd (van 1 naar 4) en de zak is kleiner. Het effect van alginaatpreparaten is zeer interessant. Alginaten staan erom bekend dat ze bij contact met maagzuur neerslaan en als een vlot op het oppervlak van de maaginhoud drijven door hun kooldioxidegehalte. Een afname van de zure reflux is bewezen bij volwassenen en kinderen door het nemen van alginaat.

De conclusie is dat geneesmiddelen op basis van alginaten een efficiënte behandeling zijn voor patiënten met GERD en alleen of in combinatie met PPI's kunnen worden gebruikt bij patiënten die onvoldoende worden ontlast door PPI's vanwege de mogelijk schadelijke rol van een persistente zuurzak.

Referenties

1. Fletcher J, Wirz A, Young J et al. Unbuffered highly acid juice exists at the gastroesophageal junction after a meal. Gastroenterology 2001;121(4):775-83.                       2. Kahrilas PJ, McColl K, Fox M et al. The acid pocket: a target for treatment in refl ux disease? Am J Gastroenterol 2013;108